شناختنامۀ آنا آخماتووا

« آنا آندرییونا گارنیکو ( Anna Andreevna Gorenko ) که با نام شاعری آنا آخماتووا می شناسیم بدون تردید در کنار ماندلشتام، پاسترناک، مایاکوفسکی، تسوتایوا و ... از شاعران بزرگ روس و جهان به شمار   می آید. آخماتووا در یازدهم ژوئن 1889 در شهر اودسا در خانواده یک مهندس نیروی دریایی متولد      می شود. نخستین شعر خود را دوران دبستان می سراید و نخستین شعری که از او چاپ می-شود پس از دوران دبیرستان است. در سال 1920 با گومیلف شاعر ازدواج می کند و به پاریس سفر می کنند. در سال 1921 شوهرش به اتهام فعالیت های ضدانقلابی به دستور استالین اعدام می شود. در این سالها آخماتووا دو مجموعه شعر منتشر می کند و به مطالعه در آثار پوشکین می پردازد که حاصلش چندین مقاله دربارۀ پوشکین است. همچنین در این سالها فرزند او را چندین بار بازداشت می کنند. در سال 1946 از شورای نویسندگان اخراج می شود. رفقا دیگر متوجه شده بودند که آخماتووا به آرمانهای رفیق استالین پایبند نیست. با این حال آخماتووا موفق شد از دوران مخوف « محاکمات بزرگ» جان سالم به در ببرد.
اشعار آخماتووا بیش از سی سال در اتحاد شوروی ممنوع بود. تا نیمه دهه 1950 بسیاری از مردم داخل و خارج کشور حتی نمی دانستند که او هنوز زنده است. هیچ سردبیری جرأت نداشت آثار او را برای چاپ و نشر بپذیرد. او همانند بسیاری دیگر از نویسندگان آن دوره به نوشتن ادامه می داد منتهی برای « کشوی میزش». بعد از اخراج آخماتووا از اتحادیه نویسندگان روسیه از مزایای ضروری اجتماعی نیز محروم شد. در 1949 پسرش دوبار دستگیر شد و به 15 سال تبعید و کار اجباری محکوم شد.

آخماتووا با همکاری شش شاعر دیگر که عبارت بودند از همسرش گومیلف، سرگی گوردوتسکی، اوسیپ ماندلشتام و دو شاعر دیگر گروه « آکمه ایسم» را به وجود آوردند. این گروه اثر عمیقی بر شعر روسیه گذاشت. این گروه مورد حمله قرار گرفت و دولت از آن به عنوان « ادبیات اشراف و زمینداران» یاد کرد ولی ماندلشتام با شهامتی که جانش را بر سر آن گذاشت در سال 1937 اعلام داشت که آکمه ایسم « حسرت فرهنگ جهانی» است. سردمدار حمله به این گروه ژدانف بود. آخماتووا در محاصرۀ ژدانف و مأموران استالین قرار می گیرد. شعر « رکوییم» حاصل این دوران است که به بهانۀ یورش به خانه و بازداشت و حبس فرزندش سروده شده است. این شعر بلند مرثیه ای است در احوال مادرانی که در عزای پسران خود    نشسته اند.
در سال 1964 دانشگاه آکسفورد دکترای افتخاری به آخماتووا می دهد و همچنین جایزه ای در ایتالیا به او تعلق می گیرد و سرانجام در پنجم مارس 1966 آنا آخماتووا در بیمارستانی در حوالی مسکو چشم از جهان فرو می بندد و در لنینگراد به خاک سپرده می شود.
پس از انتشار ویژه نامۀ بخارا دربارۀ زندگی شاعر نامدار روس اوسیپ ماندلشتام ( شمارۀ 49، بهار 1385) و برگزاری شبی به یاد او در اردیبهشت 1385، و ویژه نامۀ آنا آخماتووا شاعرۀ بزرگ روس ( شمارۀ 61) و برگزاری شبی برای او در سالروز تولدش، اینک شناختنامۀ آنا آخماتووا را با افزودن مطالب جدیدی به آن تقدیم خوانندگان عزیز می کنیم . خوشحالیم که توانسته ایم در این مدت دو تن از شاعران بزرگ روس را، که از شاعران نامدار قرن بیستم نیز هستند، معرفی کنیم. امیدواریم این قدم آغازگر معرفی شاعران و نویسندگان بزرگ دیگر روس باشد. »
و با هم  فهرست این مجموعه را مرور می کنیم :  

یادداشتی دربارۀ این مجموعه ـ علی دهباشی ، 11
سالشمار و زندگی آنا آخماتووا
سالشمار آنا آخماتووا ـ احمد پوری ، 17
زندگی من ـ ترجمۀ احمد پوری ، 21
آنا آخماتووا ـ یوسیف برودسکی ، ترجمۀ محبوبۀ مهاجر ، 26
آخماتووا ـ سام درایور ، ترجمۀ محمد مختاری ، 48
خاطراتی از آنا آخماتووا
خاطراتی از آنا آخماتووا ـ فرزانه قوجلو ، 109
پاسترناک، سالتیکف و هرزن ـ لیدیا چوکفسکایا ، ترجمۀ گلبرگ برزین ، 112
دربارۀ دوئل پوشکین ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ لیلی کافی، 134
شکسپیر را فراموش کردند ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ شیوا مقانلو، 169
سالهای تیره ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ سیما سلطانی، 182
بخت بزرگ و مشترک ما ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ هاشم بناءپور، 201
نگاه تولستوی رذیلانه است ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ احسان لامع، 227
زنان رؤیا بافند، مثل غنچه های کوچک ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ رامین مستقیم، 244
هنر کلاسیک و معاصرـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ هستی نقره چی، 259
مردم روسیه و شعرـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ ناهید طباطبایی، 272
مرگ مجازات ترس است! لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ لاله خاکپور، 299
عشق اسطوره ای ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ ماریا بنیاتیان، 317
پاسترناک را بازخوانی می کنم ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ نرگس صاحبی، 334
آخماتووا در چیستویل ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ سیما سلطانی ، 344
دشمنان مردم ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ پگاه احمدی، 355
خاطراتی از آخماتووا ـ لیدیا چوکفسکایا، ترجمۀ فرزانه قوجلو، 362
دیدار با آنا آخماتووا و...
مهمانی از آینده ـ احمد پوری ، 344
دیدار با آنا آخماتووا ـ آیزایا برلین، ترجمۀ عبدالله کوثری، 374
آخماتووا، ماندلشتام و پاسترناک ـ نادژدا ماندلشتام، ترجمۀ فرزانه قوجلو، 407
آمادئو مودیلیانی و آنا آخماتووا ـ ترجمۀ عباس صفاری، 414
دربارۀ ماندلشتام، پاسترناک ، تسوتایوا، آنا آخماتووا، ترجمۀ احمد پوری، 425
آمادئو مودیلیانی به روایت آنا آخماتووا، ترجمۀ غلامحسین میرزا صالح، 428
آخماتووا به روایت ویکتور تراس، علی بهبهانی ، 442
وداع ـ ولفانگ هستر، ترجمۀ یلدا چوپانکاره ، 454
سروده هایی از آنا آخماتووا
دلیری ـ سیروس طاهباز ، 465
5 شعر از مجموعه « سفالگری» ـ آنا آخماتووا، ترجمۀ احمد پوری ، 466
گزیده شعرهای عاشقانه ـ آنا آخماتووا، ترجمۀ احمد پوری، 469
در جاده ـ ترجمۀ عبدالعلی دست غیب ، 480
چند شعر از آنا آخماتووا ـ ترجمۀ اسماعیل خویی ، 481
دیدار شبانه ـ آنا آخماتووا، ترجمۀ حشمت جزنی، 484
مرثیه ـ آنا آخماتووا، ترجمۀ احمد اخوت ، 485
دربارۀ آنا آخماتووا
به یاد گومیلف ـ ولادیمیر ناباکوف ، ترجمۀ درخشندۀ ره-گوی، 499
تقبیح استالین ، جسی دیویس، ترجمۀ محمد علی آتش برگ، 500
دربارۀ پاسترناک، آخماتووا، آندره یی سینیاوسکی، ترجمۀ ابراهیم یونسی، 508
طرحی از یک چهرۀ تراژیک ، ترجمۀ احمد پوری، 518
نامه ها و نوشته ها
نامه های آخماتووا ـ ترجمۀ غلامحسین میرزا صالح، 527
آمادئو مودیلیانی به روایت آنا آخماتووا ـ ترجمۀ محمد علی آتش برگ، 555
دربارۀ آثار آنا آخماتووا
آکمه ایسم ـ رضا سید حسینی، 571
شب هنگام، من شاعره نیستم ، ولفانگ هستر ، ترجمۀ خشایار نبوی پور، 578
بار هستی، ترجمۀ مهشید نونهالی، 596
پشت صحنۀ چند شعر از آخماتووا ـ احمد پوری، 598
منظومۀ بدون قهرمان ، ولفانگ هستر، ترجمۀ آزاده شریفان ، 607
دیوها و دلبر ـ آلن فینستین، ترجمۀ رضا رضایی، 612
یادداشتی بر مجموعه اشعار آخماتووا ـ ریچارد مک کین، نوشین مهاجرین، 616
ساختار شعر آنا آخماتووا ـ پروین سلاجقه، 624
بزرگترین شاعرۀ روس ـ علی بهبهانی، 636
درون مایه های بنیادین شعر آخماتووا ـ مهدی عاطف راد، 639
آنا آخماتووا و تئاتر
آخماتووا ـ نمایشنامه نویس ـ آبتین گلکار، 663
سرانجام آنا آخماتووا
واپسین سالهای زندگی ـ ولفانگ هستر، ترجمۀ سعید فیروزآبادی، 677
شبی با آخماتووا
گزارش شب آنا آخماتووا ـ ترانه مسکوب ، 689
تصاویر، 693